Makat geliş, gebelik döneminde anne karnındaki bebeklerin çoğu rahimde baş aşağı pozisyonda konumlanır. Bazı bebeklerde ise durum tam tersidir. Bebeğin poposu ya da ayakları veya her ikisi de ön tarafa gelecek şekilde durur. Bu durum makat geliş olarak tanımlanır. Doğum tarihi yaklaştığında anne karnındaki bebeğin hangi pozisyonda durduğu bilinmelidir. Bu sayede doğumun en iyi şekilde nasıl gelişeceği hakkında doktor ile plan yapılabilir. Normal şartlarda gebelik dönemi 40 hafta sürer. Gebeliğin ilk 36 haftalarında anne karnındaki bebek farklı pozisyonlarda olabilir. 36. Haftadan sonra bebeğin yeri daraldığı için artık sık pozisyon değiştirmez.
Doğumun gerçekleşmesine 1 ay kala bebek baş kısmı aşağı olacak şekilde pozisyon alır. Eğer baş kısmı önde olacak şekilde pozisyon almamışsa poposu, ayakları ya da her ikisi de önde olacak şekilde olabilir. Günü tamamlanmış doğumların yaklaşık %3'ünde makat gelişine rastlamak mümkündür. Bu gibi durumlarda doğumun nasıl gerçekleşeceği doktor ve anne adayı tarafından planlanmalıdır. Eğer bebekte makat gelişi varsa doğum genelde sezaryen ile gerçekleştirilir. Makat gelişli bebeklerde genelde sağlık açısından bir problem olmaz. Fakat başı önde olan bebeklere nazaran bazı risklerin gelişme olasılığı vardır.
Makat gelişi sebepleri nelerdir?
Anne karnındaki bebeğin neden makat gelişli olduğu her zaman bilinemez. Makat gelişimi aşağıdaki durumlarda gerçekleşebilir;
- İkiz ya da çoğul gebelik varlığında
- Amniyon sıvısının yetersiz ya da fazla olduğunda
- Erken doğumlarda
- Rahimde şekil bozukluğu varsa
- Rahimde miyom gibi oluşumlar varsa
- Anne adayının ilk gebeliği değilse
- Plasenta rahim ağzını kısmen ya da tamamen kapatmışsa makat geliş gelişebilir.
Anne karnındaki bebeğin geliş pozisyonu nasıl tespit edilir?
Doğum yaklaştığında doktor bebeğin gelişimini tespit eder. Doktor muayene ederek bebeğin yönünü tespit edebilir. Elle muayene ile bebeğin, poposunun, sırtının, ayaklarının ve başının ne tarafta olduğu tespit edilerek makat geliş varlığı saptanabilir. Makat gelişi tespit edilmişse tanıyı kesinleştirmek için ultrason alınabilir. Bebeğin pozisyonu doğum anına kadar değişebilir. Doğum yaklaştıkça bazı bebekler normal pozisyona gelebilir. Bazen makat gelişi doğum anına kadar bilinmeyebilir ve ilk defa doğum sancılarıyla beraber tespite dilebilir.
Makat gelişli bebeğin pozisyonu değiştirilebilir mi?
Anne karnındaki bebeğin geliş pozisyonu makatsa doktor pozisyonu değiştirmeyi deneyebilir. Bu işlem bebeği baş aşağı çevirme yöntemidir ve normal doğum olasılığını arttırabilir. Doktor elleriyle anne karnının belirli bölgelerine bastırarak bebeğin dönmesini sağlayabilir. Eğer bu işlemle pozisyon değişmezse bebek geriye döndürülmeye çalışılabilir. Bebeğin döndürülmesi gebeliğin 36. Haftasından sonra denenebilir. Çünkü daha önceki haftalarda yapıldığında bebek tekrar pozisyon değiştirebilir.
Anne karnındaki bebeğin pozisyonunu değiştirmek için doktor annenin genel sağlık durumunu ve gebeliğini sorgular. Çünkü bazı durumlarda pozisyon değiştirmek riskli olabilir ve başarı oranı oldukça düşüktür. Eğer doktor riskli bir durum fark etmişse pozisyon çevirme uygulamaz.
Doktor pozisyon çevirmeye başlamadan önce ultrasonla bazı incelemeler yapar. Bu incelemelerde, bebeğin, plasentanın pozisyonu ve amniyon sıvının miktarı değerlendirilir. Bebeğin çevrilmesine yönelik yapılan girişimde ultrasondan yardım alınabilir. Eğer çevirme anında bir sıkıntı yaşanırsa annenin acil sezaryen doğuma alınması gerekebilir.
Makat gelişinde doğum
Makat gelişli bebeklerde doktor anne ve bebeğin sağlık durumunu göz önünde bulundurarak en uygun doğum şekline karar verir. Eğer bebek döndürülebilirse normal doğum yapılabilir. Doğum zamanı gelmiş ve bebek makat geliş pozisyonundaysa sezaryen doğum yapılır.
Makat geliş normal doğum: Makat gelişte normal doğum seçeneği normal gelişe göre daha riskli ve zordur. Makat pozisyonda önce vücut gelir. Bu nedenle arkadan gelen başın çıkması zorlaşır. Bebeğin önceden gelen vücudu rahim ağzını baş çıkacak kadar esnetmemesi doğumu zorlaştırır. Makat geliş için normal doğum tercih edilmişse bebeğin doğum anında zarar görme riski vardır. Kordon sarkması olasılığı artar. Kordon bebekten önce rahim ağzından doğum kanalına kayabilir. Kordon sarkması bebeğe giden kan akımını durdurarak ciddi problemlere yol açabilir.
Makat geliş sezaryen doğum: Makat geliş pozisyonunda olan bebeklerin büyük kısmı için sezaryen uygulanır. Sezaryen diğer ameliyatlarda olduğu gibi bazı riskleri bulunan bir doğum yöntemidir. Annede bazı risklerin oluşmasına neden olabilir ve oluşan riskler kolaylıkla tedavi edilebilir. Bu riskler kanama, enfeksiyon ve kullanılan bazı ilaçlara bağlı problemler olarak sıralanabilir.
