Makat çatlağı, anal fissür ya da makat yırtığı olarak bilinmektedir. Makat çatlağının anlaşılması genellikle makatta görülen oldukça şiddetli bir ağrı neticesinde ya da dışkılama sırasında tuvalet kâğıdı kullanırken tuvalet kağıdına bulaşan kırmızı renkteki kan ile belli olur. Makat çatlağı genellikle makat deliğinin çevresinde olduğu gibi ilerleyen zamanlarda ise makatın ortasına ya da arka tarafına doğru da genişlediği görülebilir. Tabi bu durum çatlağın fark edilmemesinde ya da geç fark edilmesinde ortaya çıkar. Bazı durumlarda meydana gelen çatlakların bir bölümü yüzeysel olarak oluşurken bazı durumlarda ise çatlak giderek derinleşip makat kasına doğru da inebilir.

Genellikle makat kısmının aşırı derecede zorlanması ile yani aşırı ıkınma neticesinde oluşmaktadır. Tıpkı bir bez ya da kâğıt parçasının gerilip zorlanarak yırtılması gibi düşünülebilir. Makat çatlağı; bağışıklık sisteminin zayıflaması, makat yoluyla cinsel ilişki, iltihabi bağırsak hastalıkları, sürekli oluşan ishaller, kronik kabızlık gibi sebeplerden ötürü meydana gelebilir.

Anal fissürde yani makat çatlağında yapılan sınıflandırma iki türlüdür. Bunlar kronik fissür ile akut fissürdür. Kronik fissür büyük, inatçı ve derin lezyonlardır. Akut fissürler ise kısa süreli olan küçük ve yüzeysel çatlaklar olarak bilinmektedir. Görülen birtakım zorlanmalar neticesinde oluşan yüzeysel ve geçici çatlaklardır. Bu çatlaklar bebeklerde dahi görülme ihtimali vardır. Bu çatlaklar için korkulacak bir durum yoktur.

Genellikle erkek ve kadınlarda aynı oranda görülen ve yaş grubunun 15-40 yaşlarına rastladığı bir dönemde ortaya çıkar.

Makat çatlaklığı görülen bireylerin bu çatlaklardan kurtulma ve korunma yolları için fazla ıkınmalardan kaçınması, sebze ve meyvelerin tüketimine ağırlık vermesi gerekir. Ayrıca günde en az 2 litre su tüketmesi gerekmektedir. Özellikle küçük bebeklerde alt bezini değiştirme işleminin yapılması makat çatlağının oluşmasını engeller. Bunun yanı sıra aşırı derecede baharatlı ve özellikle de acılı yiyecekler tüketmekten kaçınmak gerekmektedir. Ayrıca kişisel temizliğin aksatılmadan yapılması da oldukça önemlidir. Her sabah düzenli olarak koşu yapmak, hareket etmek ya da herhangi bir sportif faaliyete katılmak da oldukça önemlidir. Çünkü hastanın sürekli olarak oturması da iyi bir durum değildir. Hastalık açısından olumsuz bir etki yaratmaktadır. Özellikle de memuriyet gibi sürekli olarak hareketsiz kalınan mesleklere sahip olan kişilerin bu duruma dikkat etmeleri oldukça önemli bir husustur. Bunun yanı sıra sağlığımız olumsuz yönde etkileyecek olan alkol, sigara ile dumanlı ortamlardan da uzak durmak gerekmektedir. Oluşabilecek her türlü olumsuz sonuca karşı da her an için Uzman bir doktorun denetiminde olmak gerekmektedir.

Uzman doktorlar tarafında düzenlemiş olan diyet listelerinin oluşturulması oldukça yararlıdır. Bunun yanı sıra günde en az 4-5 kez sıcak suyun içine girmek de etkilidir. Dışkı yolunda merhemler kullanmak. Dışkının kolay bir şekilde vücuttan atılımını sağlamak amacıyla birtakım yumuşatıcı ya da gevşetici merhemler kullanmak belirle bir rahatlama etkisi sağlayacaktır.

Bu işlemi yapabilmek için iç makatta yer alan kasların geçici bir süreliğine felç yaratması sonucunda lokal anestezi uygulayarak ve botoks enjeksiyonu yaparak iç makat kısmının kesilmesi sonucunda makat çatlağı sorunu ortadan kalkmış olur.

Makat çatlağını tedavi etmek adına yapmış olduğumuz önlemler işe yaramaz ise ve ameliyatsız bir şekilde makat çatlağı tedavisi sonuç vermez ise mecburen ameliyat yapılması gerekmektedir. Bu ameliyatın yapılabilmesi için de hastaya ya anestezi uygulayarak ameliyata alınır ya da hasta narkoz alınması sonucunda ameliyata alınması sağlanır. Yapılan ameliyat işlemi sırasında üç durumun ortaya çıkması muhtemeldir. Birinci durumda ameliyat sırasında makat çatlağı özel bir işlem sonucu kesilerek çıkartılabilir. Bunun tıp literatüründeki adı fissürektomidir. İkinci durum ise makat iç kası kesilerek kesilmesi sonucunda makat daha da genişletilebilir. Bu operasyonun tıp literatüründeki adı ise lateral internal sfinkterotomidir. Üçüncü ve son yöntem ise yine yapılan özel bir operasyon sonucunda parmakla makat giderek genişletilir.